Przedmiotem egzekucji mogą być prawa, na mocy których dłużnik może żądać podziału majątku, jak np. prawo żądania zniesienia współwłasności, jeżeli dłużnik jest współwłaścicielem (art. 211 kc oraz art. 617, 625 kpc), prawo do podziału majątku spółki cywilnej, jeżeli dłużnik jest wspólnikiem (art. 868 kc), prawo wspólnika spółki jawnej do żądania dokonania podziału zysku osiągniętego przez spółkę z końcem roku obrotowego, prawo dokonania podziału majątku przez likwidatorów spółki jawnej (art. 52 § 1 i art. 82 § 2 ksh), prawo żądania działu spadku, gdy dłużnik jest spadkobiercą (art. 1035-1045 kc oraz art. 680 i 689 kpc), prawo małżonka do żądania podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej między małżonkami (art. 35 i 42 kro oraz art. 566 i 567 kpc). Cechą szczególną tych praw jest to, że nie ma osoby obciążonej tym obowiązkiem względem dłużnika.

O zajęciu prawa, z mocy którego dłużnik może żądać podziału majątku, komornik zawiadamia osoby wskazane przez wierzyciela we wniosku, przeciwko którym przysługuje prawo żądania działu (współwłaścicieli, wspólników), choć nie są one dłużnikami tej wierzytelności (art. 912 § 2 kpc). W ten sposób osoby te dowiadują się, że legitymowanym do zgłoszenia żądania działu jest wierzyciel na mocy podstawienia procesowego, a nie dłużnik, oraz że to, co z działu ma przypaść dłużnikowi, jest objęte zajęciem. Dłużnik z chwilą zajęcia prawa do żądania działu majątku traci uprawnienie do rozporządzania nim. Zajęcie takiego prawa obejmuje wszystko to, co dłużnikowi z działu przypadnie. Działem może być objęty zarówno majątek ruchomy, jak i nieruchomość. Po ukończeniu działu wierzyciel powinien w terminie jednego miesiąca zażądać przeprowadzenia egzekucji z mienia przypadłego dłużnikowi, wskazując, z których przedmiotów egzekucja ma być prowadzona. W takiej sytuacji komornik dalej prowadzi egzekucję stosownie do przedmiotu objętego egzekucją, tj. z ruchomości, nieruchomości itp. Niezgłoszenie komornikowi żądania przeprowadzenia egzekucji z mienia przypadłego dłużnikowi przez wierzyciela w terminie jednego miesiąca od ukończenia działu albo zgłoszenie takiego wniosku tylko co do części przypadłego dłużnikowi mienia powoduje, że mienie nie objęte żądaniem zostaje zwolnione od zajęcia (art. 912 § 1 kpc).

Encyklopedia egzekucji sądowej

pod redakcją Zbigniewa Szczurka

Wydawnictwo “Currenda”

Sopot 2002